Chemotherapie

Hoe wordt chemotherapie toegediend?

De meest gebruikelijke toedieningswijzen zijn:

Via de mond
Deze geneesmiddelen gaan over in het bloed ter hoogte van de maag en de dunne darm. Vele geneesmiddelen kunnen echter niet gegeven worden via de mond omdat zij niet goed opgenomen worden of te sterke maaglast geven.

Via de bloedbaan: infuus in de arm of de poortkatheter
Deze geneesmiddelen worden rechtstreeks via een infuus in de bloedbaan gebracht. Afhankelijk van het soort chemotherapie of indien het aanprikken van de ader erg moeilijk is, maakt men gebruik van een poortkatheter. Via een poortkatheter kan gedurende een langere tijd medicatie, chemotherapie, bloedproducten of andere vloeistoffen toegediend worden. De poortkatheter wordt volledig onderhuids geplaatst en is dus van buitenaf slechts te zien als een kleine zwelling onder uw huid. Deze katheter is gemaakt van speciaal medisch materiaal en is ontworpen voor veilig, langdurig gebruik in het menselijk lichaam.

Praktisch verloop van chemotherapie via de bloedbaan

Bloednames

Om de toediening van chemotherapie zo vlot mogelijk te laten verlopen, wordt er meestal een bloedstaal daags voordien afgenomen. Indien u een poortkatheter hebt, wordt deze op dat moment ook reeds aangeprikt. Wanneer de resultaten van het bloedonderzoek gekend zijn, gaat u op consultatie bij de arts. De arts bespreekt met u de resultaten en de eventuele nevenwerkingen. Deze werking noemt men ‘Dag -1’ gezien dit één dag vooraf aan de toediening doorgaat.

De volgende dag wordt de chemo toegediend. U ziet de arts op dit moment niet meer op de kamer.

Verloop van de toediening

Op de dagkliniek meldt u zich aan op de verpleegpost. U krijgt een bed of een relaxzetel toegewezen naargelang uw keuze en de beschikbaarheid. U hoeft zich niet om te kleden en u hoeft niet nuchter te zijn.
U wordt eerst gewogen (en gemeten indien dit nog niet gebeurd is), nadien wordt uw bloeddruk en pols genoteerd. Bij elke toediening wordt uw gewicht opnieuw bepaald en kan de dosis van de chemotherapie aangepast worden naargelang uw gewichtsverandering. Er wordt ook genoteerd of u nevenwerkingen heeft ondervonden na de vorige toediening.
Nadien wordt er een infuus geplaatst in de arm aan de "niet-geopereerde" zijde, of indien u over een poortkatheter beschikt, wordt deze gebruikt voor de toediening. Indien dit vooraf nog niet gebeurd is, wordt er een bloedstaal afgenomen. De verpleegkundige sluit een "waakinfuus" aan (om de ader open te houden in afwachting van de chemotherapie). Ondertussen krijgt u de voorbereidende medicatie toegediend.
De chemotherapie wordt vervolgend toegediend volgens het schema. Gedurende de toediending dient u op uw kamer te blijven. Zo bent u onder toezicht indien er zich een reactie zou voordoen. Nadat de chemotherapie volledig is ingelopen, wordt de ader nagespoeld met de rest van het waakinfuus en wordt de katheter verwijderd.
Tenslotte meldt u zich terug aan op de verpleegpost, waar u een nieuwe afspraak meekrijgt voor de volgende therapie.

De totale duur van uw verblijf op dagkliniek hangt sterk af van de soort chemotherapie die u krijgt. De arts of verpleegkundige kunnen u daarover vooraf inlichten.

Tijdens uw verblijf op dagkliniek zal de borstverpleegkundige langskomen (bij de toediening van uw eerste chemo, switch, laatste chemo, op uw vraag, of spontaan). Aarzel niet om hen aan te spreken of te contacteren bij vragen.

Waar vindt de intraveneuze toediening plaats?

Dagziekenhuis 1, D6
Telefoon: 053/72 45 51
Openingsuren van 7.30 tot 18.00 u

Dagziekenhuis T6
Telefoon: 053/72 86 63
Openingsuren van 7.30 tot 16.00 u

Afspraken worden ingepland afhankelijk van type en duurtijd van de therapie. Door de drukte op het dagziekenhuis kan niet altijd rekening gehouden worden met persoonlijke voorkeuren.

Is chemotherapie pijnlijk?

De toediening van cytostatica is niet pijnlijk. Wanneer u de medicatie inneemt via de mond, kan u dit best vergelijken met de inname van een ander geneesmiddel. Wanneer het geneesmiddel wordt toegediend via een ader, voelt men het aanprikken van het bloedvat. Soms kan u ook een licht branderig gevoel ervaren in de omgeving van de prikplaats. Wanneer u pijn voelt bij een toediening via de bloedbaan, brengt u best zo vlug mogelijk de verpleegkundige hiervan op de hoogte.

Nevenwerkingen: welke en hoe te vermijden?

Cytostatica kunnen de opbouw van sommige gezonde weefsels aantasten, aangezien zij zowel inwerken op de abnormale cellen als op normale lichaamscellen. De meest kwetsbare organen zijn: het beenmerg, het spijsverteringskanaal, het voortplantingsstelsel en de haarfollikels. De meeste normale weefsels herstellen snel zodra de behandeling stopgezet wordt.

Of u al dan niet nevenwerkingen zal ondervinden, is afhankelijk van het soort chemotherapie, maar ook van de manier waarop uw lichaam reageert. Praat hier gerust over met de arts of borstverpleegkundige. Het is immers belangrijk dat u eventuele nevenwerkingen herkent en signaleert, zodat deze kunnen behandeld worden. Het is ook mogelijk dat u weinig of geen nevenwerkingen ondervindt, dit wil niet zeggen dat de behandeling niet aanslaat. De meeste nevenwerkingen verdwijnen spontaan na het stopzetten van de chemotherapie. Bij de aanvang van de behandeling ontvangt u een informatiebrochure waarin de meest frequente nevenwerkingen zijn samengevat.

Hoe weet u of de chemotherapie doeltreffend is?

Om na te gaan of de behandeling de verwachte resultaten oplevert, zal u regelmatig onderworpen worden aan medische onderzoeken, bloednames, radiografie, enz... Aarzel niet uw arts naar de resultaten van deze onderzoeken te vragen en naar hun betekenis voor de evolutie van uw aandoening. Het is belangrijk te weten dat er geen verband bestaat tussen de nevenwerkingen en de doeltreffendheid van de behandeling.

Wat kan uw bijdrage zijn om het genezingsproces te bevorderen?

Patiënten hebben soms het gevoel dat hun gezondheid volledig in handen ligt van de arts. Nochtans kan u een belangrijke bijdrage leveren om het genezingsproces te bevorderen. Wij denken hierbij aan een gezonde voeding, voldoende rust, maar ook beweging en het nastreven van een positieve houding. De borstverpleegkundige kan u hierover meer informatie geven. Zij heeft hieromtrent ook schriftelijke informatie ter beschikking, die u van dienst kan zijn indien u dat wenst.

Het herstel

De tijd die u nodig heeft om te herstellen en opnieuw op krachten te komen verschilt van persoon tot persoon. De duur van deze herstelperiode hangt af van verschillende factoren, zoals uw algemene toestand en het type geneesmiddel waarmee u behandeld werd. Indien u vragen heeft over hoe u zich zal voelen in de weken die volgen op de behandeling, aarzel niet om hierover met de arts te praten.

Wat met de vakantie?

Het is niet altijd mogelijk om het schema van de behandeling aan te passen. Toch is het zinvol om, wanneer u vakantieplannen heeft, dit te overleggen met de arts alvorens definitieve regelingen te treffen. Wanneer uw vakantie reeds vastligt, kan men zo mogelijk het schema van de behandeling bijsturen.

Wat gebeurt er indien u reeds andere geneesmiddelen neemt?

Vooraleer de behandeling met chemotherapie aangevat wordt, is het aan te raden om een lijst met al uw geneesmiddelen aan de arts te bezorgen. De arts zal nagaan of deze geneesmiddelen veilig kunnen gecombineerd worden met uw behandeling. Deze lijst moet alle geneesmiddelen omvatten, evenals de dosering, de frequentie van inname en de reden waarom u ze neemt.

Eenmaal de chemotherapie begonnen is moet u steeds uw arts raadplegen voor u een nieuw geneesmiddel inneemt of stopt met deze die u reeds inneemt.

Breng bij ieder bezoek aan de arts of het ziekenhuis uw medicatielijst mee. Indien de arts aan uw medicatie iets wijzigt, kan de verpleegkundige u een nieuwe medicatielijst bezorgen.