Het CorPath GRX-systeem van Corindus werd tijdens de paasvakantie 2021 geïnstalleerd in het katheterisatielab van het Hartcentrum OLV Aalst, dat daarmee het eerste ziekenhuis in de Benelux was dat deze technologie kan aanbieden. Eén jaar na de ingebruikname van de Corindus-robot heeft het Hartcentrum hiermee al meer dan 90 patiënten geholpen. Met de opgebouwde ervaring hebben de interventionele cardiologen van het Hartcentrum dit robotsysteem ondertussen ook kunnen inschakelen bij enkele percutane renale denervaties. Daarmee mochten ze een wereldprimeur op hun palmares bijschrijven.
Bij percutane interventionele cardiale interventies wordt een ingreep in de slagaders of het hart uitgevoerd via een katheter die meestal via de pols en sporadisch ook via de lies wordt opgevoerd. Eén van de meest gekende katheterisatieprocedures is het plaatsen van stents in dichtgeslibde kransslagaders. Het gaat dus al om minimaal-invasieve technieken die gradueel de klassieke hartchirurgische ingrepen vervangen of aanvullen en vaak ook in dagziekenhuissetting uitgevoerd worden. Met de Corindus-robot kunnen die nog preciezer en naar verluidt op een nog veiliger manier worden uitgevoerd. In het Hartcentrum OLV-Aalst gebeuren de meeste van deze ingrepen met hulp van multimodale beeldvormingstechnieken waarbij de CCTA (coronaire CT-scan) een baanbrekende rol vervult.
Op welke manier zorgt de Corindus-robot ervoor dat bijvoorbeeld het plaatsen van stents nog preciezer kan worden uitgevoerd?
Dokter Eric Wyffels, Coördinerend diensthoofd Hartcentrum OLV Aalst: "Dat gebeurt op twee terreinen. Enerzijds worden de katheters en de geleidingsdraden – de guidewires, zeggen wij – met de robotarm via de lies of de pols opgevoerd naar de exacte locatie in de kransslagader. De interventionele cardioloog stuurt die arm nauwgezet aan via een computerconsole. Zonder robotondersteuning is het de interventionele cardioloog die deze handelingen rechtstreeks manueel uitvoert. In ons hartcentrum hebben we de laatste dertig jaar voldoende grote aantallen ingrepen kunnen voorleggen. Het team interventiecardiologen heeft hierin een nationaal en internationaal erkende expertise kunnen opbouwen, en fungeert in die zin als een gekend referentie en opleidingscentrum. Maar het blijft toch nog altijd manueel werk. Met de Corindus-robot verlopen die handelingen nu robot-gestuurd: met een nog grotere precisie en duidelijk aangetoond groter comfort voor de operator.”
Dokter Carlos Collet, staflid Hartcentrum OLV Aalst : “De robotarm beschikt over ingebouwde meetapparatuur waarmee de lengte van de benodigde stent tot op submillimeterniveau bepaald kan worden – dus: exact op de ideale plaats en met correcte lengte zoals we die vooraf hebben bepaald . Zo kan de bloeddoorstroming in de dichtgeslibde kransslagader optimaal te hersteld worden. Vandaag gebruikt het Hartcentrum bovendien bijkomende CT-beelden van de epicardiale vaten om de procedure perfect voor te bereiden : er kunnen erg precieze opnames gemaakt worden van de aard en lengte van de obstruerende atheroomplaat. Dze beeldvorming is zelfs in staat uitspraken te doen over de stabiliteit van de atheroomplaque en kans op ruptuur (en dus het risico op ontstaan van een hartinfarct ). Via de CCTA techniek wordt tevens een analyse gedaan van het effect van de vernauwing op het zuurstof transport (CT-FFR) . Zo weet de arts nog vóór de patiënt op tafel komt wat de impact is van de vernauwing op de doorbloeding van het hart en welke revascularisatiestrategie dus de meest geschikte zal zijn. De Corindusrobot is in staat de stents preciezer te plaatsen wat zich zal vertalen in een gedaald complicatierisico en minder noodzaak tot latere interventies in het zelfde gebied. Een betere ‘patient outcome’ is immers een van onze prioriteiten”.
Werken met de Corindus-robot zou ook veiliger zijn dan bij een conventioneel katheterisatie?
Dokter Wyffels: "Inderdaad. Het behandelteam wordt immers minder blootgesteld aan de nadelige effecten van ioniserende straling. Het cathlab is en blijft een “gevaarlijk“ milieu wat de stralingsexpositie voor de medewerkers betreft die daar dagdagelijks in dienen te werken. Dat komt doordat de cardioloog die de interventie uitvoert, niet meer permanent in de katheterisatiezaal aanwezig moet zijn, maar via een computerscherm en een bedieningsconsole, die in een aanpalend lokaal staan opgesteld, de ingreep kan uitvoeren. In de zaal zelf waar de assisterende verpleegkundige aanwezig is , is er wel altijd nog een minimal eblootstelling aan straling. Door bijkomende radioprotectie is dit echter sterk bijkomend gedaald. Doordat de arts de arm vanop een veilige afstand kan besturen, komt deze niet meer in contact met de straling van de beeldapparatuur. Op die manier daalt de stralingsblootstelling tijdens de ingreep met maar liefst 95% en is het dragen van een oncomfortabele loden beschermingsschort niet langer nodig. Dat is een enorm voordeel voor de veiligheid van het zorgpersoneel dat bij deze ingrepen is betrokken.”
Dokter Collet: “Bij het programmeren van de robotica werd bovendien de expertise van ervaren cardiologen geïmplementeerd in het toestel. Zo kan het opvoeren van de gelidingsdraad deels automatisch gebeuren via voorgeprogrammeerde algoritmes. De duurtijd van de ingreep wordt aldus beperkt, waardoor ook de patiënt zelf minder lang aan straling wordt blootgesteld. Dankzij deze efficiëntiewinst daalt de stralingsdosis waaraan de patiënt tijdens de ingreep wordt blootgesteld met gemiddeld 20%. Met de CT-guided techniek zijn we bovendien in staat ook de contrast expositie significant te doen dalen. Een win-winsituatie voor iedereen!”
De Corindus-robot is nu een jaar in gebruik in het hartcentrum. Wat zijn uw bevindingen?
Dokter Wyffels: "Wij hadden drie grote doelstellingen voor het inschakelen van dit robotsysteem. Ten eerste: de interventies op een consistente manier met een nog grotere nauwkeurigheid uitvoeren – missie geslaagd. Ten tweede: de blootstelling aan straling die voor de beeldvorming wordt gebruikt, tot een minimum beperken, zowel voor de interventionele cardioloog en het ondersteunend personeel als voor de patiënten zelf – opdracht volbracht. Ten derde: onze processen in het cathlab nog planmatiger laten verlopen – doelstelling eveneens behaald.
Dokter Collet: "En dan hebben we enkel over de doelstellingen voor het initiële toepassingsgebied, namelijk: het plaatsen van stents. Ondertussen zetten we de Corindus-robot ook met succes in op andere domeinen van de interventionele cardiologie, bijvoorbeeld bij een renale denervatie.”
Kunt u iets meer zeggen over het gebruik van de robot bij renale denervatie?
Dokter Wyffels: "Momenteel heeft het Corindus-robotsysteem een certificatie die het mogelijk maakt om de robotarm in te schakelen voor hartinterventies én voor ingrepen in de bloedvaten van de benen en de hals. Binnen dat domein vormen percutane coronaire interventies – PCI’s – een uiterst belangrijke toepassing. Maar er zijn ook andere toepassingen mogelijk, waaronder dus bij renale denervaties.”
Dokter Collet: "Renale denervatie wordt vandaag al toegepast voor de behandeling van hypertensie waar medicatie geen of onvoldoende oplossing biedt. Onderzoek wijst erop dat de bloeddruk mee wordt geregeld door de zenuwbanen die langsheen de nieren naar de hersenen lopen. Net als bij hartritmestoornissen kunnen we door radiofrequentie ablatie de electrische geleiding doorheen deze zenuwbanen beïnvloeden. Op deze manier realiseren we een betere bloeddrukcontrole bij onze patienten. Daar waar in de beginjaren van de renale denervatie dit een mistige indicatie vormde, zijn de recente evoluties in de technologie in staat geweest de indicaties nu duidelijk te omschrijven en is dit - conform de guidelines - een vast onderdeel van het therapeutisch armantarium van referentiecentra.”
Dokter Wyffels: "Bij een renale denervatie worden de bloedvaten van de nier eerst in beeld gebracht en vervolgens één voor één selectief benaderd waarbij de ablatiesonde ter plaatse gebracht wordt in de hoofdslagader en nadien in alle bereikbare zijtakken. Er worden aan elke kant 25 tot 30 ablatiespots gecreeerd, een tijdverslindend en precies werkje. Het OLV Hartcentrum heeft begin 2022 bij deze procedure de Corindus-robot ingeschakeld om de ablatiesonde met de grootste precisie op te voeren naar de gewenste plek.De winst naar stralingsblootstelling was indrukwekkend. Hiermee realiseerden we een wereldprimeur.”
Wat verwacht u van robotisering binnen uw discipline in de toekomst?
Dokter Collet: "Op termijn zal de Corindus-robot vermoedelijk ook bij ons in het ziekenhuis gebruikt kunnen worden voor obstructies in de hersenbloedvaten. Daar is immers een hoge precisie en nauwkeurige beeldvorming voor nodig, twee zaken waarin het CorPath GRX-systeem excelleert”.
Dokter Wyffels: " Vanuit het Hartcentrum OLV Aalst zijn we actief betrokken bij de co-creatie van heel wat nieuwe andere toepassingen in de Cardiologie en Hartchirurgie. Zo lopen er verschillende research projecten op het vlak van CCTA -guided robotgestuurde revascularisatie en in het gebied van de percutane behandeling van structureel hartlijden. Ook is er een belangrijke output in de R&D lijn die zich bezighoudt met toepassen van van nieuwe ablatietechnologieën in de eleckrofysiologie. Ook onze hartfalen groep is erg actief met ontwikkelingen in de nieuwe pacemaker en resynchronisatietechnologieën. Medische innovatie zit in ons DNA.”
