Verpleegkundig zorgdepartement

Medisch departement

De term ‘PICC’ staat voor ‘peripherally inserted central catheter’ ofwel ‘perifeer ingebrachte centraal veneuze katheter’. De katheter is ongeveer 60 cm lang en wordt geplaatst in de vena basilica of vena cephalica, op ongeveer 2 cm boven of onder de elleboogplooi. Het distale uiteinde van de PICC bevindt zich in de vena cava superior.

Dit type katheter kan enkele weken tot maanden blijven zitten en is geschikt voor:

• Het geven van parenterale voeding.

• Het toedienen van geneesmiddelen voor lange periodes (antibiotica).

• Het toedienen van cytostatica (chemotherapie).

Een PICC heeft enkele belangrijke voordelen ten opzichte van een perifere katheter, zowel voor het medisch personeel als voor de patiënt:

• Het vatenstelsel van de patiënt wordt gespaard.

• Vermindering van het aantal katheter-gerelateerde complicaties.

• Stabiele en langdurige centraal veneuze toegang.

• Meer comfort voor de patiënt en het medisch personeel.

• Patiënten krijgen de mogelijkheid om hun behandeling thuis voort te zetten.

In het OLV ziekenhuis wordt een PICC geplaatst in het operatiekwartier en wordt de plaatsing uitgevoerd door een hiervoor opgeleide arts.

Correcte verzorging van de insteekplaats van de PICC katheter, teneinde katheterinfecties te vermijden.

PICC: perifeer ingebrachte centraal veneuze katheter

1. Voorwaarden

Verantwoordelijkheden en bevoegdheden

De verpleegkundige is verantwoordelijk voor de correcte verzorging van de insteekplaats en de registratie hiervan in het patiëntendossier.

Indicaties

• Vervang het fixatieverband en het afdekverband om de 7 dagen.

• Vervang frequenter  indien het verband bevuild of vochtig is of indien het verband loskomt.

2. Aandachtspunten

• Een PICC is niet vastgehecht aan de huid met suturen, maar wordt door middel van een fixatieverband op zijn plaats gehouden. Ga bij de verbandwissel dus heel voorzichtig te werk, zodat de katheter niet verschuift of accidenteel verwijderd wordt.

• Gebruik geen ether of joodalcohol bij een PICC, aangezien deze de silicone van de katheter beschadigen.

• De naaldloze connector om de 7 dagen vervangen

• Indien de PICC intermittent gebruikt wordt, dient deze vóór en na elke toediening van medicatie pulserend gespoeld te worden met 10 ml NaCl 0,9%. Wanneer het interval tussen 2 toedieningen 2 weken of langer bedraagt, dient de katheter wekelijks manueel pulserend gespoeld te worden met 10 ml NaCl 0,9%.

• Gebruik steeds spuiten met een inhoud van 10 ml of meer. Kleinere spuiten resulteren in te grote drukken met kans op beschadiging van de katheter.

• Plaats de katherklem niet steeds op exact dezelfde plaats.

• Neem geen bloeddruk aan de arm waarin zich een PICC bevindt.

• Neem geen perifeer bloed af uit de arm waarin zich een PICC bevindt.

1. Benodigd materiaal

• Steriele set met pincet

• Extra pakje steriele kompressen

• Chloorhexidine 2% in alcohol 70%

• Niet-steriele handschoenen

• Alcohol 70% en een wegwerpdoekje

• Handalcohol

• StatLock® (verkrijgbaar bij  apotheek via voorschrift op naam van de patiënt)

• Tegaderm IV Advanced 1688

• Medipore® H Soft Cloth Tape 2,5 cm

• Geel verzorgingsmasker

2. Voorbereiding

Patiënt

• Geef de patiënt een comfortabele houding: rugligging, waarbij de arm een hoek van 90° maakt met het lichaam.

• Ontbloot de arm waarin de PICC zit.

Materiaal

• Verzamel het benodigd materiaal.

• Ontsmet het werkvlak met alcohol 70% en een wegwerpdoekje.

• Zet een geel verzorgingsmasker op over mond en neus.

• Ontsmet de handen met handalcohol.

• Open de steriele set.

• Leg het steriel veld open en laat hierin de kompressen, de Tegaderm IV Advanced 1688 en de StatLock® (inclusief ontvettingsdoekje en steriele bevestigingsstrip) vallen.

• Vul de blisterverpakking van de steriele set met chloorhexidine 2% in alcohol 70%.

Patiëntenvoorlichting en -instructies

Informeer de patiënt over de procedure en vraag hem/haar om de arm stil te laten liggen.

3. Uitvoering

Werkwijze

• Trek niet-steriele handschoenen aan.

• Verwijder het transparant afdekverband:

  • Verwijder de pleisterstrip onderaan het verband (foto links).

  • Trek langzaam het verband over elkaar weg en houd het dicht bij de huid. Rol het als het ware op. Stabilliseer met de andere hand de katheter en ondersteun de huid. (foto rechts)

• Trek de handschoenen uit en ontsmet de handen met handalcohol.

• Ontsmet de insteekplaats van de katheter met chloorhexidine 2% in alcohol 70% gedurende 30 seconden en daarna de bredere omgeving rond de katheter.

• Laat drogen aan de lucht.

• Neem de steriele bevestigingsstrip uit de verpakking van de StatLock®.Kleef de steriele bevestigingsstrip horizontaal op de insteekplaats (zie foto) en breng eventueel een reepje Medipore® tape op het katheteruiteinde aan als extra fixatie.

• Maak de StatLock® los met een kompres met een alcoholische oplossing (chloorhexidine 2% in alcohol 70%).

• Haal de katheter uit de StatLock® door de deurtjes onderaan te openen (niet in het midden!) en verwijder de StatLock®.

• Verwijder de eventueel aangebrachte Medipore® fixatietape van het katheteruiteinde.

• Ontsmet de kleefplaats met chloorhexidine 2% in alcohol 70% gedurende 30 seconden.

• Laat drogen aan de lucht.

• Ontvet de kleefplaats met het ontvettingsdoekje uit de verpakking van de StatLock®.

• Laat drogen aan de lucht.

• Fixeer de katheter in de nieuwe StatLock®: blauwe pinnetjes in de gaatjes van het vleugeltje en deurtjes dichtklikken.

• Kleef de nieuwe StatLock® op de huid van de patiënt, zonder hierbij tractie op de katheter uit te oefenen.

• Verwijder de tijdelijke bevestigingsstrip van de insteekplaats.

• Ontsmet de insteekplaats van de katheter nogmaals met chloorhexidine 2% in alcohol 70% gedurende 30 seconden.

• Laat drogen aan de lucht.

• Breng een Tegaderm IV Advanced 1688 aan over de insteekplaats:

  • Verwijder het schutblad aan de achterkant van het verband

  • Plaats het transparante gedeelte van de film over de insteekopening van de katheter en gebruik de inkepingen aan de korte kant van het verband. De insteekplaats dient minimum 2 cm van de rand van het verband verwijderd te zijn. Druk het geheel stevig aan op de huid en rondom de katheter.

  • Verwijder langzaam het frame en duw tegelijkertijd met de vingertoppen de randen van de film aan.

  • Verwijder de voorgesneden pleisterstrip van het papieren frame.

  • Plaats deze strip over de stabilisatiefixatierand van het verband van de katheter en duw goed aan rond de katheter.

  • Kleef de datumstrip op de rand van het verband (insteekplaats van de katheter vrijlaten!)

• Noteer de datum van de verbandwissel op de datastrip.

Assessment en observaties

Observeer de insteekplaats op tekenen van infectie (roodheid, zwelling, pijn, warmte, …).

4. Nazorg en opvolging

Patiënt

• Help de patiënt indien nodig bij het aankleden van de mouw.

• Geef de patiënt een comfortabele houding.

Materiaal

• Ruim het materiaal op.

• Zet het masker af en gooi het in de vuilbak.

• Ontsmet de handen met handalcohol.

Patiëntenvoorlichting -instructies

• Instrueer de patiënt om onderstaande symptomen te melden:

  • Pijn of roodheid van de insteekplaats

  • Etterig verlies uit de insteekplaats.

  • Toenemende pijn in en zwelling van arm of schouder.

• Instrueer de patiënt over een correct gebruik van de PICC:

  • Laat geen bloeddruk nemen aan de arm waarin zich een PICC bevindt.

  • Laat geen perifeer bloed prikken aan de arm waarin zich een PICC bevindt.

  • Til geen te zware lasten met de arm waarin zich een PICC bevindt.

  • Douchen met een PICC is toegelaten wanneer de insteekplaats van de PICC optimaal beschermd is tegen insijpelend water onder het verband. Hiertoe kan huishoudfolie rond het verband gewikkeld worden. Houd de arm waarin de PICC zit zoveel mogelijk uit de rechtstreekse douchestraal.

  • Zwemmen of baden is niet toegestaan (tenzij de arm boven water blijft).

5. Complicaties

• Verschuiving van de katheter uit de insteekplaats of volledige verwijdering van de katheter.

  • Schuif de katheter in dit geval niet zelf terug, maar fixeer de katheter met tape en verwittig een arts.

• Infectie

• Bloeding t.h.v. de insteekplaats

Noteer de observaties van de insteekplaats en de datum van de verbandwissel in het patiëntendossier.

Meld incidenten via het incidenten-meldsysteem.

• CDC . Guidelines for the Prevention of Intravascular Catheter-Related Infections, 2011

• 3M. Instructiekaart Tegaderm® IV Advanced 1688. Versie MS-0005-1841-2

• Onderhoud van een perifeer ingebrachte centrale katheter (PICK) en midline katheter. Informatie voor patiënten. UZ Leuven. Versie 700759_v112017_onderhoud_PICK_en_midline

• PICC. Perifeer ingebrachte centraal veneuze katheter. Info voor patiënten. UZ Gent. Oktober 2015 versie 1.

• Informatiebrochure voor de patiënt

• Aandachtspunten voor thuisverpleging

Het OLV Ziekenhuis Aalst-Asse-Ninove is eigenaar van de kennisdocumenten die intern gepubliceerd worden. Het is niet toegelaten deze informatie zonder toestemming van directie / zorgzonemanager / leidinggevende te verspreiden buiten het ziekenhuis.