Op IZ gelden tal van specifieke procedures. Er worden ook talrijke toestellen gebruikt. Door deze technische aspecten toe te lichten, willen IZ een menselijker gezicht geven.
Gepland of ongepland?
Op de dienst intensieve zorg kan de patiënt gepland opgenomen worden na een zware operatie, of niet gepland met een ernstige verwikkeling na een operatie, na een ernstig ongeval of met een andere ernstige aandoening/complicatie.
Meten en monitoren
Op de dienst intensieve zorg wordt de gezondheidstoestand van de patiënt dag en nacht nauwlettend bewaakt. Hiervoor wordt gebruikgemaakt van een monitor die het hartritme, de bloeddruk, de ademhaling en het zuurstofgehalte in het bloed registreert.
Bij de kritiek zieke patiënt is het noodzakelijk de bloeddruk op elk moment te meten. Hiervoor wordt in een slagader een dun buisje geplaatst (arteriële katheter), die een continue registratie van de bloeddruk mogelijk maakt. Langs dit buisje kan ook bloed afgenomen worden voor onderzoek.
Bij een intensieve zorgpatiënt met een hersenletsel kan het nodig zijn om de hersendrukken te meten door een buisje dat in de hersenholtes geplaatst wordt (ventriculo-externe drain).
Om de diepte van slaap/coma na te gaan wordt soms een continue registratie gemaakt van de hersenactiviteit via stickers op het voorhoofd.
Toediening van medicatie - sondes
Voor toediening van de medicatie wordt een dun buisje gebruikt (intraveneuze katheter) dat geplaatst wordt in een kleine ader op de hand, arm of voet (perifere katheter) of in een grote ader, meestal in de hals, onder het sleutelbeen of in de lies (diepe veneuze katheter). Het buisje in de grote ader wordt ook gebruikt om de hartfunctie te controleren.
Omdat het erg belangrijk is om de nierfunctie van een patiënt op intensieve zorg te volgen en omdat spontaan plassen verhinderd wordt door medicatie, wordt vaak een sonde tot in de blaas gebracht (blaassonde).
De spijsvertering van een kritiek zieke patiënt is vaak verstoord. Hierdoor kan het nodig zijn een buisje door de mond of neus in de maag te plaatsen voor het verwijderen van vocht of voor het toedienen van voeding en/of medicatie (maagsonde).
Ondersteuning van de ademhaling en/of organen
Meestal heeft de intensieve zorgpatiënt tijdens zijn opname nood aan ondersteuning van de ademhaling (niet-invasief of invasief).
- Niet-invasieve beademing helpt de patiënt met ademen door via een beademingstoestel extra lucht en zuurstof te geven langs een aangepast neusbrilletje of langs een masker dat strak op het aangezicht zit.
- Invasieve beademing geeft extra lucht en zuurstof via een buisje (endotracheale tube) dat door de stembanden in de luchtpijp geplaatst wordt. Dit kan ook via een buisje dat vanuit de hals rechtstreeks naar de luchtpijp gaat (tracheostomie). Doordat de lucht door dat buisje gaat, kan de patiënt niet spreken tijdens een invasieve beademing.
Soms kan een intensieve zorgpatiënt zo kritiek ziek zijn dat apparaten nodig zijn die de functie van de nieren, het hart en de longen tijdelijk overnemen. Om de werking van deze apparaten mogelijk te maken, is het noodzakelijk buisjes van een groot diameter te plaatsen in aders en slagaders.
Bloedtransfusie
Na een operatie of omwille van zware ziekte, kan het voorkomen dat er een levens- of orgaanbedreigend tekort is aan rode bloedcellen, bloedplaatjes of eiwitten die zorgen voor de bloedstolling. Het kan nodig zijn deze aan te vullen door transfusie van bloed of bloedproducten.
De bewuste patiënt wordt hier steeds over ingelicht. Bij niet–bewuste patiënten zal de arts ook hier beslissen in het belang van de patiënt.
Coma - pijnstilling
Hoewel we ernaar streven om elke patiënt zonder tegenindicatie pijnvrij en toch wakker te houden, kan het voor het comfort van de patiënt, of om het genezingsproces in de beste omstandigheden te laten verlopen en om de intensieve behandelingen mogelijk te maken, nodig zijn de patiënt in een kunstmatige coma te houden. Dit gebeurt met behulp van zware slaapmedicatie en pijnstillers en is te vergelijken met een kunstmatige slaap tijdens een operatie.
Patiënten die kritiek ziek zijn, hebben vaak last van onrust en verwardheid. Dit kan het genezingsproces negatief beïnvloeden. Daarom wordt soms zware pijnstillende en angstwerende medicatie toegediend.
Beperkte bewegingsvrijheid
We willen ook onder uw aandacht brengen dat de bewegingsvrijheid van de zieke soms licht beperkt wordt zolang er een beademingsbuisje aanwezig is of ter bescherming van de patiënt zelf. Door het gebruik van polsbandjes die aan de bedrand vastgemaakt zijn wordt voorkomen dat de zieke, die vaak nog onder invloed is van pijnstillende en angstwerende medicijnen, zijn handen in de richting van het beademingsbuisje of van andere levensbelangrijke leidingen en apparaten beweegt.
De bewegingsvrijheid van de zieke kan ook voor zijn eigen veiligheid beperkt worden, wanneer hij in de war zou raken door het ernstig ziek zijn. Zodra de patiënt voldoende wakker en georiënteerd is, wordt deze fixatie beëindigd.
Aanvullende onderzoeken en ingrepen
Naast het dagelijkse lichamelijk onderzoek en dagelijkse onderzoeken van bloed, urine en andere lichaamsvochten of -weefsels, kunnen ook radiologische onderzoeken (bv. foto’s van de longen, scanner) nodig zijn.
Andere mogelijke onderzoeken zijn kijkonderzoeken van de longen, maag en darmen, onderzoek van het zenuwstelsel, de hersenen of de spieren. Het is mogelijk dat kleine weefselstukjes afgenomen worden voor onderzoek. Om deze onderzoeken mogelijk te maken, moet de patiënt soms nuchter blijven en/of onder narcose gebracht worden.
Om infecties en andere ziekteprocessen op te sporen, is het vaak nodig vochtcollecties in het lichaam aan te prikken om te analyseren.
Omdat de patiënt op de dienst intensieve zorg vaak kritiek ziek is, is het mogelijk dat soms dringende operaties uitgevoerd moeten worden.
Doorligwonden
Aangezien de patiënt soms in zeer kritieke toestand opgenomen wordt en de doorbloeding naar de huid en spieren fors verminderd is, kan het mogelijk zijn dat er neiging is tot het ontwikkelen van doorligwonden. Door gepaste verzorging en gebruik van het juiste materiaal doen we er alles aan om dit te vermijden. Daarnaast kan ernstig ziek zijn aanleiding geven tot spierzwakte en zenuwzwakte, hetgeen het herstel bemoeilijkt.
Risico op complicaties
Op de dienst intensieve zorg vindt een groot aantal diverse behandelingen, onderzoeken, procedures en ingrepen plaats, zeer vaak van dringende aard. De, soms ingrijpende, onderzoeken en de zware behandelingen zijn noodzakelijk om goede zorg aan de patiënt te verlenen, dit ondanks het eventuele risico dat ze kunnen inhouden. Door de noodzaak van invasieve katheters en procedures en door het ziekteproces zelf is er bij patiënten op intensieve zorg een grotere kans op complicaties, zoals o.a. bloeding, infectie, weefselschade,...
Isolatie
Een patiënt kan gedurende zijn verblijf op intensieve zorg geïsoleerd worden omwille van een infectie. Om de overdracht van deze bacteriën naar de andere patiënten te verhinderen, dragen ziekenhuismedewerkers handschoenen, schorten en eventueel maskers. De bacterie waarvoor isolatiemaatregelen worden genomen vormt bijna nooit een risico voor de bezoekers. Normaal sociaal contact met de patiënt is dan ook toegelaten.
Aan het bezoek wordt gevraagd om bij het betreden en verlaten van de kamer steeds de handen te ontsmetten met handalcohol. Indien nodig zal de verpleegkundige bijkomende isolatiemaatregelen meedelen.
Ondersteuning
Een opname op intensieve zorg is voor de patiënt en zijn familie een moeilijke periode. Steeds kan er voor bijkomende emotionele ondersteuning van patiënt of familie beroep gedaan worden op een psychologe of begeleidend support team.