Wat
Hartfalen (CHF of congestief hartfalen) betekent letterlijk dat het hart faalt in zijn opdracht: het is niet langer in staat voldoende bloed naar de longen en het lichaam te pompen.
Het hart is een spier die het bloed pompt naar alle organen in ons lichaam. Bij hartfalen kan het hart niet langer voldoende bloed rondpompen. Met andere woorden: de menselijke motor laat het dan afweten.
Bij een falende pompfunctie zal ons lichaam een aantal verdedigingsmechanismen in werking stellen waardoor het hart een zekere periode toch zijn functie kan uitoefenen. Een van die mechanismen is het opstapelen van zout en vocht in het lichaam, om een gebrek aan pompkracht te compenseren. Daarom kunnen door vochtopstapeling uw voeten of onderbenen opzwellen. Water op de longen zorgt dan weer voor de kortademigheid die u ervaart als u platligt in bed of wanneer u inspanningen doet. Het is belangrijk om de symptomen snel te (h)erkennen zodat een adequate behandeling mogelijk is. Zo niet wordt hartfalen steeds erger, waardoor een ziekenhuisopname noodzakelijk wordt. In het Aalsterse OLV Ziekenhuis is binnen de dienst Cardiologie veel geïnvesteerd in de behandeling van hartfalen. Alle behandelingen gaande van medicamenteuze therapie tot en met kunsthart en transplantatie worden in de dienst aangeboden.
De gevolgen van hartfalen zijn bijvoorbeeld dat u minder vlot vooruit kunt, dat kleine inspanningen plots bergbeklimmingen worden… Het hart is werkelijk de motor van ons lichaam, en het falen ervan heeft een invloed op het ganse gestel.
Oorzaken
De oorzaken van hartfalen zijn velerlei. Wat de oorzaak echter ook moge zijn (infarkt, hypertensie, viraal, alkohol…), de hartspier is beschadigd wat meebrengt dat er niet voldoende bloed meer gepompt wordt naar de weefsels om tegemoet te komen aan de behoeften van het lichaam.
Vaak liggen kransslagaderaandoeningen aan de basis van het onstaan van hartfalen.
Vele patiënten hebben in het verleden een of meerdere infarcten doorgemaakt. Hierdoor is een deel van het hartweefsel afgestorven en dient de rest van de hartspier hiervoor te compenseren. Initieel slaagt de harspier daarin, maar op termijn verzwakt het hart en ontwikkelt de patiënt hartfalen.
Andere oorzaken van hartfalen zijn onder meer:
- ritmestoornissen
- hoge bloeddruk
- aandoeningen van de hartkleppen
- aangeboren hartfafwijkingen
- aandoeningen aan de hartspier zelf
Symptomen
Typische symptomen
- Toenemende vermoeidheid
- Kortademigheid, al dan niet gepaard met een prikkelhoest - bij inspanning en/of in rust
- Gezwollen voeten, benen en enkels met toename van gewicht
- ’s Nachts niet kunnen platliggen en meerdere kussens nodig hebben
Atypische symptomen
- Opgezet gevoel in de buik, constipatie
- Misselijkheid
- Minder eetlust
- Duizeligheid
- Blauwe lippen en nagels, koud en klam aanvoelen van de huid
- Vaak moeten opstaan om te plassen
- Vergeetachtig zijn, concentratieproblemen en bewustzijnsstoornissen
Diagnose stellen
Alhoewel de diagnose van hartfalen vaak kan vermoed worden op basis van de bovenvermelde symptomen en tekens, is het van belang het hartfalen zo goed mogelijk in kaart te brengen en de onderliggende oorzaak te achterhalen. Dit gebeurt in de eerste plaats door een aantal technische onderzoeken uit te voeren.
Bij elke patiënt verrichten we naast een klinisch onderzoek een uitgebreide bloedafname. Verder wordt ook steeds een elektrocardiogram (ECG) en een echocardiografie uitgevoerd. Dit laatste onderzoek gebeurt bij voorkeur doorheen de borstkas, maar soms is een onderzoek via de slokdarm noodzakelijk. In meer specifieke gevallen wordt ook een diagnostische hartkatheterisatie uitgevoerd. Dit is een contrastonderzoek langs de lies of de pols waarbij we de kransslagaders in beeld brengen. Aanvullend kunnen ook de drukken binnen in het hart en de longbloedvaten gemeten worden. Soms wordt ook een magneetscan van het hart (MRI) verricht (bijvoorbeeld bij cardiomyopathieën – zie hoger) of wordt, in overleg met de patiënt, beslist om een klein stukje hartspierweefsel te preleveren (een hartbiopsie) om microscopisch en genetisch onderzoek te kunnen uitvoeren. Indien er vermoedens zijn van ernstige ritmestoornissen kunnen deze in kaart gebracht worden mits holtermonitoring of aanvullend elektrofysiologisch onderzoek.
Gerelateerde onderzoeken
Gerelateerde behandelingen
Volg uzelf op - tips voor het dagelijks leven
Bent u hartfalenpatiënt? Dan ontvangt u onze brochure (zie hieronder), waarin ook praktische tips staan om uw gezondheidstoestand zelf op te volgen en om uw dagelijks leven af te stemmen op uw conditie.
