Slagaders voeren zuurstofrijk bloed van het hart naar de rest van het lichaam. Ze hebben een dikke, gespierde wand die het bloed voortstuwt. Slagaders kunnen echter verstoppen door ophoping van vet of verkalking (atherosclerose) of uitstulpen door verzwakking van de wand (aneurysma).
Aandoeningen van de slagaders
Inhoudstafel
HALSSLAGADER
Klachten
De symptomen van een beroerte kunnen zijn:
- éénzijdig krachtsverlies of verlamming van een hand, arm en/of been
- tintelingen of een doof gevoel in een arm, hand en/of been
- een periode van moeilijker kunnen spreken
- afhangende mondhoek
- een voorbijgaande blindheid aan één oog (amaurosis fugax)
Deze symptomen kunnen van korte duur zijn, maar ook definitief : Een TIA is een kleine beroerte waarvan de verschijnselen van korte duur zijn, een CVA is een beroerte met kans op blijvende letsels en uitval.
Onderzoeken
Duplex echografie van de halsslagaders wordt meestal als screening onderzoek verricht. Aanvullend kan er nog een CT angiografie of NMR angiografie worden gepland indien een belangrijke stenose wordt vermoed op duplex. Hiermee kan de anatomie en de graad van stenose.in beeld gebracht worden. CT/NMR-scan van de hersenen kan aangewezen zijn om te zien in hoeverre er al schade van de hersenen is opgetreden.
Behandelingen
- Klassieke heelkunde: carotis endarterectomie (CEA). Met een kleine insnede in de hals kan de halsslagader vrijgemaakt worden en de vernauwing verwijderd worden. Beperkte zwelling in de hals en een soms wat verdoofd gevoel tgv de hals kunnen optreden tijdens het post-operatieve herstel.
- Carotis stenting CAS: Via het aanprikken van de slagader in de lies of de rechter pols wordt een catheter opgeschoven tot in de halsslagader. Via deze catheter kan men foto’s maken van de halsslagader en de vernauwing, en een stent tgv de vernauwing ontplooien.
Nazorg
Na de operatie worden neurologische toestand, bloeddruk en pols goed opgevolgd
SLAGADER VAN DE BENEN
Klachten
Vernauwingen of volledige verstopping van de bloedvaten in de benen geven variabele klachten afhankelijk van de ernst. Aanvankelijk voelt men weinig, de eerste symptomen zijn verkramping bij het stappen (etalagebenen), nadien komen er ook pijnklachten in rust of wondproblemen.
Een vernauwing in de slagader is het gevolg van slagaderverkalking (atherosclerose). Bekende risicofactoren voor slagaderverkalking zijn roken, hypertensie (hoge bloeddruk), diabetes mellitus (suikerziekte) en een te hoog cholesterolgehalte in het bloed.
Onderzoeken
Duplex echografie van de slagader wordt meestal als screeningsonderzoek verricht. CT angiografie of NMR angio zal gepland worden indien er een belangrijke stenose vermoed wordt op duplex, hiermee kan de anatomie en graad van vernauwing in beeld gebracht worden.
Behandeling
DILATATIE EN STENT: een endovasculaire behandeling gebeurt via een prik in de lies (of arm) waarbij een werkkanaal of sheath geplaatst wordt . De vernauwing of verstopping van de slagader wordt onder beeldvorming opgezocht en gepasseerd met een voerdraad. Dan kan met een ballon de vernauwing worden opengelaten (gedilateerd). Aansluitend wordt dan soms een veertje (stent) geplaatst in de arterie. Het prikgat in de lies wordt bij beëindigen van de procedure gesloten en er wordt een drukverband aangelegd.
KLASSIEKE HEELKUNDE: Wanneer endovasculaire behandeling niet mogelijk is kan er voor een liesplastie (openmaken van de liesslagader) of een overbrugging (van de lies naar de knie) geopteerd worden. Deze ingrepen gebeuren via een insnede in de lies (en ter hoogte van de knie). Als overbrugging kan er een eigen ader of soms soms een kunststof prothese gebruikt worden. Indien er zich in het bloedvat een klonter gevormd heeft kan deze behandeld worden door via een incisie de klonter heelkundig te verwijderen. Een andere optie is de klonter te behandelen met thrombolyse. Hierbij wordt een klonteroplossend middel rechtstreeks via een catheter in de klonter ingespoten, zodat deze oplost in de volgende dagen. Nadien kan er dan aansluitend indien nodig een onderliggende probleem endovasculair behandeld worden. Tijdens de periode van thrombolyse zal U op de dienst Intensieve Zorgen gehospitaliseerd worden gezien er een veralgemeend hoger risico op bloeding aanwezig is door de toegediende medicatie.
Nazorg
Na een endovasculaire behandeling kan u meestal dezelfde of de volgende dag naar huis indien de prikplaats en de bloedafname gunstig zijn. Bij open heelkunde is dit meestal na enkele dagen als u goed hersteld bent.
BUIKSLAGADER OF ABDOMINALE AORTA
Klachten
Verbreding van de buikslagader wordt meestal niet gevoeld door de patiënt. Het gevaar schuilt erin dat een aneurysma plots gaat bloeden en acute pijn veroorzaakt, wat levensbedreigend kan zijn. Daarom wordt een aneurysma liefst preventief behandeld afhankelijk van de vorm en de diameter.
Onderzoeken
Voor de beoordeling van een aneurysma wordt meestal een CT angiografie gepland, afhankelijk van de nierfunctie.
Behandelingen
ENDOPROTHESE: Omdat een klassieke ingreep voor aneurysmavorming ter hoogte van abdominale aorta en bekkenvaten een ernstige lichamelijke belasting vormt voor de patiënt en ernstige risico’s inhoudt, zijn er minder invasieve alternatieven ontwikkeld. Deze endovasculaire aortaherstel procedures of EVAR procedures zijn echter alleen mogelijk als de anatomie van het aneurysma en de omliggende vaten het toelaten. Het aneurysma wordt behandeld met een stent die ontplooid wordt via een prik in de beide liezen.
KLASSIEKE HEELKUNDE: indien een endovasculaire aanpak niet aangewezen is, kan er voor een open heelkundig herstel gekozen worden. Hierbij wordt de zieke buikslagader vervangen door een kunststof prothese. In de volksmond wordt deze ingreep een “broek” of “carrefour” genoemd.
Nazorg
Na de ingreep dient U op regelmatige tijdstippen (meestal na 3 maanden en dan jaarlijks) een opvolging door middel van beeldvorming (echo, CT of NMR) te krijgen. Deze opvolging is wenselijk omdat op termijn het aneurysma opnieuw kan groeien door een inwendig lek in de aneurysmazak (Endoleak).
BORSTSLAGADER OF THORACALE AORTA
Klachten
Verbreding van de borstslagader wordt meestal niet gevoeld door de patiënt, soms is er wat zeurende rugpijn. Het gevaar schuilt erin dat een aneurysma plots gaat bloeden en acute pijn veroorzaakt, wat levensbedreigend kan zijn. Daarom wordt een aneurysma liefst preventief behandeld afhankelijk van de vorm en de diameter.
Onderzoeken
Voor de beoordeling en planning van de ingreep van een aneurysma wordt meestal een CT angiografie gepland, afhankelijk van de nierfunctie.
Behandeling
Afhankelijk van de lokalisatie en vorm van het aneurysma zal een behandeling door de vaatchirurg of door de hartchirurg (aneurysma net boven de hartuitgang) ingepland worden.
Nazorg
Na een endovasculaire herstel wordt de punctieplaats in de lies goed opgevolgd, alsook de nierfunctie postoperatief. Een controle scan of echo zal gepland worden bij ontslag. Advies over de bloedverdunners postoperatief dient strikt te worden opgevolgd.
DARM- EN NIERSLAGADER
Klachten
Vernauwing van de nierslagader kan soms hoge bloeddruk en dalende nierfunctie veroozaken. Vernauwing van de darmslagader kan soms typische pijnklachten in de buik veroorzaken kort na de maaltijd.
Onderzoeken
Vernauwingen van nier- en darmslagader worden doorgaans beoordeeld op een echografie, CT of MR angiografie
Behandeling
Endovasculair herstel met ballon en stent is afhankelijk van de ernst van de vernauwing en de aanwezige klachten. Wat betreft vernauwingen van de darmslagaders gaat het meestal om een krampend gevoel na de maaltijd. Wat betreft vernauwingen van de nierslagaders gaat het meestal om verminderde nierfunctie of bloeddrukproblemen.
Nazorg
Na een endovasculaire herstel wordt de punctieplaats in de lies goed opgevolgd, alsook de nierfunctie postoperatief. Meestal kan u de volgende dag het ziekenhuis verlaten. Advies over de bloedverdunners postoperatief dient strikt te worden opgevolgd.